Spis wszystkich państw niepodległych i terytoriów zależnych. Na ten temat można by długo dyskutować, w zależności od przyjętych kryteriów można je do listy dodawać lub je usuwać. Na dzień dzisiejszy przyjąłem co następuje:

Do krajów niepodległych doliczyłem sporny Watykan i Tajwan. Watykan nie należy do ONZ ponieważ nie chce, ale mógłby. Tajwan natomiast nie jest członkiem ONZ i nie jest praktycznie uznawany przez tylko jedno supermocarstwo. Dlatego tylko "teoretycznie" nie istnieje dla innych, z obawy przed potęgą ekonomiczną Chin. W praktyce są to jednak osobne, samodzielne państwa.

W żadnej z powyższych kategorii krajów niepodległych i terytoriów zależnych nie uznaję:

Bezludnych wysp (lub zamieszkane tylko przez personel rządowy): Ashmore i Cartier, Baker, Clipperton, Howland, Jan Mayen, Jarvis, Wysp Morza Koralowego oraz atolii: Johnston, Kingman, Midway i Palmyra.

Wyjątkowo uznałem do listy krajów niepodległych niezamieszkaną Antarktydę, gdyż jest ona kontynentem. Nie uznałem jednak jej podziału na terytoria, gdyż otaczające je wyspy należące do różnych państw są zamieszkane tylko przez personel badawczy. Np. Wyspy Heard i McDonald, Georgia Południowa i Sandwich Południowy itp.

Nie uznaję również terytoriów czysto wojskowych, takich jak: Akrotiri i Dhekelia, Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego (Diego Garcia), Guantanamo, wysp Navassa i Wake.

Jak dotąd nie miałem żadnych wątpliwości. Nadszedł jednak najtrudniejszy podział, chodzi bowiem o terytoria zależne. Są to kraje i państewka, republiki, stowarzyszenia i wspólnoty, enklawy i terytoria, dependencje i autonomie, byłe kolonie i regiony zamorskie, obszary objęte działalnością militarną. Wszystkie o ograniczonej suwerenności. Problem polega na klasyfikacji, kiedy dany kraj możemy uznać za terytorium zależne, a kiedy właściwie za część kraju pod panowaniem którego się znajdują. Traktaty i pakty, polityka i statusy, ekonomia i prawo, zwierzchnictwo zbrojne, administracja i sądownictwo, gospodarka i finanse nie ujmują wymiernie, na ile dany kraj jest samodzielny (i w jakiej dziedzinie). Jestem podróżnikiem, a nie politologiem, także poza regulacjami prawnymi wziąłem pod uwagę geografię, demografię i etnografię, jako czynniki pomocnicze w przypadkach wątpliwych. Nie ma po prostu idealnego podziału.

Z początku większych problemów z podziałem nie miałem. W krajach niżej wymienionych panuje względnie wzajemne prawne porozumienie pomiędzy terytorium i jego zwierzchnikiem. Są to często terytoria zamorskie lub byłe kolonie, zwykle wyspy, dla których istotne jest, pod względem ekonomicznym, utrzymanie takiego statusu. Uznałem te regiony jako terytoria zależne, takie jak np. Grenlandia, Svalbard, Wyspy Owcze, część Karaibów (np. Gwadelupa) i wysp Pacyfiku (np. Wyspy Cooka).

Później było już trudniej - państewka również mające prawną limitowaną suwerenność lub autonomię, lecz w innym wymiarze niż kraje wymienione powyżej. Wyspy Guernsey, Jersey i Man nie są częścią Wielkiej Brytanii ani Unii Europejskiej, mają natomiast własny rząd. Podobnie jest z autonomicznymi fińskimi wyspami Aaland. Ze względu na ich nikłe znaczenie na arenie międzynarodowej i brak różnorodności geograficzno-etnicznej, obecnie pominąłem je na liście, ale nie jestem co do tej decyzji 100% przekonany i po dogłębniejszym rozpatrzeniu sytuacji, mogę zmienić zdanie. Tym bardziej nie przyjąłem na listę przeróżnych „mikrokrajów”, takich jak Suwerenny Wojskowy Zakon Maltański, Księstwo Sealand, Góra Athos itp. (zobacz lista na samym dole strony).

Wyjątkowo uznałem terytorium zależne australijskiej wyspy Norfolk, Bożego Narodzenia i Wysp Kokosowych. Tylko pierwsza z nich posiada własny rząd, będący unikatowym pod względem suwerenności przypadkiem na świecie. Wyspa ta różni się od Australii kontynentalnej również pod względem botanicznym, geograficznym, jak i miejscowa ludność jest pochodzenia polinezyjskiego, a nie aborygeńskiego. Pozostałe dwie wyspy nie mają już takiej suwerenności - prawnie podlegają one stolicy Australii (Canberra), ale geograficznie, demograficznie, jak i kulturowo, Wyspy Kokosowe i Bożego Narodzenia to świat azjatycki.

Nie uznałem jeszcze krajów takich jak Somaliland, Sudan Południowy i Kosowo. Mimo, iż w praktyce to de facto niepodległe terytoria, ale nie uznane jeszcze w 100 % na świecie. Przynajmniej na razie są to jeszcze terytoria zależne. Podobnie ma się sprawa Macau i Hongkongu, z tym, że te dwa regiony idą w przeciwnym kierunku i tracą pomału swój niezależny status, z roku na rok będąc coraz bliżej Chin. Póki co jednak, mają własną walutę, rząd, reprezentacje sportowe itp, a Chińczyk wjechać tam bez specjalnych zezwoleń nie może, w przeciwieństwie do Europejczyka.

Co robić z terytoriami, które nie są suwerenne, podlegają władzy krajom zwierzchniczym, lecz leżą daleko poza granicami tego kraju, nawet na innym kontynencie? W takim przypadku nie wliczyłem takich terytoriów, jak np. hiszpańska Ceuta, Melilla, Wyspy Kanaryjskie (oraz 6 innych enklaw), czy portugalską Maderę i Wyspy Selvagens, jemeńską Sokotrę itp.

Istnieją też tereny, gdzie prowadzone są działania zbrojne. Arena międzynarodowa w najbliższym czasie nie uzna istnienia takich rejonów, to jednak nie można ich zaliczyć do swoich poprzednich zwierzchników. Mam tu na myśli Abchazję, Cypr Północny, Górski Karabach, Południową Osetię czy Palestynę. Pomijając polityczne poglądy, trudno nie uznać ich jako odrębnego regionu, w końcu Gruzina w Abchazji nie uświadczysz, ale Rosja to też nie jest.

W poniższych tabelkach wszystkich państw niepodległych i terytoriów zależnych, na czerwono zaznaczyłem odwiedzone kraje, na czarno jeszcze nie odwiedzone. Na samym dole strony zrobiłem listę dodatkową terytoriów, których nie uwzględniłem jako terytorium zależne, ale mam co do tego wątpliwości.

Pod listą krajów każdego kontynentu umieściłem dane liczbowe moich wizyt - stosunek odwiedzonych krajów do liczby istniejących państw, czas spędzony na danym kontynencie i ilość wizyt.

	EUROPA			AZJA			AFRYKA
1	Albania		1	Afganistan		1	Algieria
2	Andorra		2	Arabia Saudyjska		2	Angola
3	Austria		3	Armenia		3	Benin
4	Belgia		4	Azerbajdżan		4	Botswana
5	Białoruś		5	Bahrajn		5	Burkina Faso
6	Bośnia i Hercegowina		6	Bangladesz		6	Burundi
7	Bułgaria		7	Bhutan		7	Czad
8	Chorwacja		8	Brunei-Darussalam		8	Dżibuti
9	Czechy		9	Chiny		9	Egipt
10	Czarnogóra		10	Cypr		10	Erytrea
11	Dania		11	Filipiny		11	Etiopia
12	Estonia		12	Gruzja		12	Gabon
13	Finlandia		13	Indie		13	Gambia
14	Francja		14	Indonezja		14	Ghana
15	Grecja		15	Irak		15	Gwinea
16	Hiszpania		16	Iran		16	Gwinea- Bissau
17	Holandia		17	Izrael		17	Gwinea Równikowa
18	Irlandia		18	Japonia		18	Kamerun
19	Islandia		19	Jemen		19	Kenia
20	Liechtenstein		20	Jordania		20	Komory
21	Litwa		21	Kambodża		21	Kongo
22	Luksemburg		22	Katar		22	Kongo Demokratyczne
23	Łotwa		23	Kazachstan		23	Leshoto
24	Macedonia		24	Kirgizja		24	Liberia
25	Malta		25	Korea Południowa		25	Libia
26	Mołdawia		26	Korea Północna		26	Madagaskar
27	Monako		27	Kuwejt		27	Malawi
28	Niemcy		28	Laos		28	Mali
29	Norwegia		29	Liban		29	Maroko
30	Polska		30	Malediwy		30	Mauretania
31	Portugalia		31	Malezja		31	Mauritius
32	Rosja		32	Mongolia		32	Mozambik
33	Rumunia		33	Myanmar		33	Namibia
34	San Marino		34	Nepal		34	Niger
35	Serbia		35	Oman		35	Nigeria
36	Słowacja		36	Pakistan		36	Rep. Południwej Afryki
37	Słowenia		37	Singapur		37	Rep. Środkowoafrykańska
38	Szwecja		38	Sri Lanka		38	Rep. Zielonego Przylądka
39	Szwajcaria		39	Syria		39	Rwanda
40	Ukraina		40	Tadżykistan		40	Senegal
41	Watykan		41	Tajlandia		41	Seszele
42	Węgry		42	Tajwan		42	Sierra Leone
43	Wielka Brytania		43	Timor Wschodni		43	Somalia
44	Włochy		44	Turcja		44	Suaziland (Suzazi)
	Terytoria zależne:		45	Turkmenistan		45	Sudan
1	Gibraltar - bryt.		46	Uzbekistan		46	Sudan Południowy
2	Kosowo		47	Wietnam		47	Tanzania
3	Naddniestrze - ros.		48	Zjedn.Emiraty Arabskie		48	Togo
4	Svalbard - norw.			Terytoria zależne:		49	Tunezja
5	Wyspy Owcze - duń.		1	Abchazja		50	Uganda
			2	Cypr Północny		51	Wybrzeże Kości Słoniowej
			3	Górski Karabach		52	Wyspy Św.Tomasza i Książęca
			4	Hongkong -chn.		53	Zambia
			5	Makau - chn.		54	Zimbabwe
			6	Osetia Południowa			Terytoria zależne:
			7	Palestyna		1	Majotta - fr.
			8	Wyspa Bożego Narodzenia- aus		2	Reunion - fr.
			9	Wyspy Kokosowe - aus.		3	Sahara Zachodnia
						4	Somaliland
						5	Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha - bryt.

Europa	46/49	75%	Azja	39/57	56%	Afryka	33/59
Kraje niepodległe	43/44		Kraje niepodległe	37/48	Azj	Kaje niepodległe	32/54
Terytoria zależne	3/5		Terytoria zależne	2/9	55 %	Terytoria zależne	1/5
					Afr
Kraje na stałym lądzie	43/43		Kraje na stałym lądzie	31/44		Kraje na stałym lądzie	33/51
Wyspy	3/6		Wyspy	8/13		Wyspy	0/8
					Azj
Czas spędzony	28 msc	781	Czas spędzony	1.6 roku	533	Czas spędzony	9 msc
plus w Polsce	25 lat				Afr
Wizyt w Europie	10+		Wizyt w Azji	10+	287	Wizyt w Afryce	3

	AMERYKA PÓŁNOCNA I ŚROD.			AMERYKA POŁUDNIOWA			AUSTRALIA i OCEANIA
1	Antigua i Barbuda		1	Argentyna		1	Australia
2	Bahamy		2	Boliwia		2	Fidżi
3	Barbados		3	Brazylia		3	Kiribati
4	Belize		4	Chile		4	Mikronezja
5	Dominika		5	Ekwador		5	Nauru
6	Dominikana		6	Gujana		6	Nowa Zelandia
7	Grenada		7	Kolumbia		7	Palau
8	Gwatemala		8	Paragwaj		8	Papua Nowa Gwinea
9	Haiti		9	Peru		9	Samoa
10	Honduras		10	Surinam		10	Tonga
11	Jamajka		11	Urugwaj		11	Tuwalu
12	Kanada		12	Wenezuela		12	Vanuatu
13	Kostaryka			Terytoria zależne:		13	Wyspy Marshalla
14	Kuba		1	Falklandy (Malwiny) - br		14	Wyspy Salomona
15	Meksyk		2	Gujana Francuska			Terytoria zależne:
16	Nikaragua					1	Guam - usa
17	Panama					2	Niue - nz
18	Saint Kitts & Nevis					3	Norfolk - aus.
19	Saint Lucia					4	Nowa Kaledonia - franc.
20	Saint Vincent i Grenadyny					5	Pitcairn - bryt.
21	Salwador					6	Polinezja Francuska
22	Stany Zjednoczone					7	Północne Mariany - usa
23	Trinidad i Tobago					8	Samoa Amerykańskie
	Terytoria zależne:					9	Tokelau - nz.
1	Amer. Wyspy Dziewicze					10	Wallis i Futuna - franc.
2	Anquila - bryt.					11	Wyspy Cooka - nz.
3	Antyle Holenderskie
4	Aruba - hol.
5	Bermudy - bryt.
6	Bryt. Wyspy Dziewicze
7	Grenlandia - duń.
8	Gwadelupa - fr.
9	Kajmany - bryt
10	Martynika - franc.
11	Montserrat - bryt.
12	Portoryko - usa
13	Saint Barthelemy - fr
14	Saint Martin - fr
15	St Pierre i Miquelon - fr.
16	Turks i Caicos - bryt.

Ameryka Płn. i Środ.	13/39	33%	Ameryka Południowa	10/14	64%	Australia i Oceania	10/25
Kraje niepodległe	11/23		Kraje niepodległe	10/12	AME	Kaje niepodległe	9/14
Terytoria zależne	2/16		Terytoria zależne	0/2	16%	Terytoria zależne	1/11
					AUS
Kraje na stałym lądzie	10/10		Kraje na stałym lądzie	10/13		Kraje na stałym lądzie	1/1
Wyspy	3/29		Wyspy	0/1		Wyspy	9/24
					AME
Czas spędzony	5 msc	114	Czas spędzony	1.5 roku	121	Czas spędzony w Oceanii	8 tyg
					AUS	plus w samej Australii	11 lat
Wizyt w Ameryce Płn i Śr.	4		Wizyt w Ameryce Płd.	6	19	Wizyt na wyspach Oceanii	5

Antarktyda	0/1	50%	Świat	151/244
			Kraje niepodległe	142/195
Terytoria zależne	0/1		Terytoria zależne	9/49
Kraje na stałym lądzie	0/1		Kraje na stałym lądzie	128/163
			Wyspy	23/81
Czas spędzony	-	1855	Czas spędzony w świecie oprócz Polski i Australii	6.5 lat
Wizyt na Antartktydzie	-

Lista dodatkowa terytoriów, których nie uznałem za wystarczająco suwerenne, aby mogły znaleźć się na poprzedniej liście terytoriów zależnych. Nie jest to jednak lista zamknięta, mam co do tych regionów mieszane uczucia i istnieje możliwość transferu poniższego terenu do listy terytoriów zależnych.

EUROPA		AUSTRALIA i OCEANIA		ANTARKTYKA
Azory – por.		Baker - usa		Australijskie Teryt. Antarktyczne
Guernsey – bryt.		Howland – usa		Brytyjskie Teryt. Antarktyczne
Góra Athos – gr.		Jarvis – usa		Dependencja Rossa - nz
Jan Mayen - nor.		Johnston – usa		Francuskie Teryt. Południowe i Antarktyczne
Jersey – bryt.		Kingman – usa		Georgia Południowa i Sandwich Poł. – bryt.
Suwerenny Wojskowy Zakon Maltański		Midway – usa		Wyspa Bouveta – nor.
Wyspa Man – bryt.		Palmyra – usa		Wyspa Piotra I – nor.
Wyspy Alandzkie – fin.		Wake - usa		Wyspy Heard i McDonalda – aus.
		Wyspy Ashmore i Cartiera – aus.		Ziemia Królowej Maud – nor.
		Wyspy Morza Koralowego - aus
AMERYKA PÓŁNOCNA I ŚROD.		AZJA		AFRYKA
Clipperton - fr		Akrotiri – bryt.		Bryt. Teryt. Oceanu Indyj. (Diego Garcia)
Guantanamo - usa		Dhekelia – bryt.		Ceuta, Melilla i inne – hiszp.
Navassa – usa		Kurdystan - irak		Madera i wyspy Selvagens – por.
		Tybet		Sokotra – jem.
		Wyspy Spratly

powrót na początek strony